کد مطلب:90392 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:137

علم و عمل نزد پرواپیشگان











«یمزج الحلم بالعلم و القول بالعمل»

واژه ها

مزج: آمیختن، در هم آمیختن، مخلوط كردن.

ترجمه: پرواپیشگان بردباری را با دانش و گفتار را با كردار می آمیزند، به عبارت دیگر پرواپیشگان تند خود نیستند، تا اعمالشان ضایع گردد و گفتار آنان از عملشان افزون نیست، تا عالم بی عمل باشند. اگر به معروف امر می كنند خود اول عامل هستند و اگر از منكر نهی كنند. خود اول تارك می باشند.

شرح: با اینكه در سخنان گذشته ی مولا از علم (علم نافع) و از حلم: و اما النهار فحلماء، یاد شد، تكرار این دو به اضافه ی كلمه ی مزج چه معنا دارد؟ و با توجه به اینكه سخنان مولا همانند قصص قرآن، تكرار محض نیست، بلكه در یك جا به مطلبی اشاره دارد و در جای دیگر به مطلب دیگر شاید مراد از این جمله، این باشد كه در گذشته، بحث تعلم و حلم، در مورد آموختن بود، اما در اینجا به تعلیم و یاد دادن، نظر

[صفحه 379]

دارد كه باز هم حلم در جهت یاد دادن لازم است. در آنجا به جنبه ی: یلی النفسی و در اینجا به جانب: یلی الخلقی كه كلمه ی مزج به آن اشاره دارد ناظر است.

نشر دادن علم در جامعه ی به پشتوانه نیازمند است و آن پشتوانه، حلم و بردباری است.

از پیامبر بزرگوار اسلام صلی الله علیه و آله و سلم نقل است كه فرمود: اللهم ارزقنی العلم و زینی بالحلم.»: خدایا علم را روزیم فرما و مرا به بردباری زینت ده.

آن جناب در انجام ماموریت الهی، از خداوند، علم آمیخته به حلم را، تقاضا می كند و در دعای دیگری عرض می كند: «اللهم ارنی الاشیاء كما هی.»: پروردگارا، حقیقت اشیاء را به من بنمایان.

اگر آدمی به حقیقت اشیا آگاه باشد، از آن دور نمی گردد و بیراهه را به جای راه انتخاب نمی كند. دانشمندی كه در پوشش تقوا و پارسایی، در اجتماع گام می نهد و رفتار و گفتار او، مورد تایید جامعه است و حقیقت اشیاء را با نور علم شناسایی نموده، هرگز با تندی، خشونت و بلندپروازی، به امور نزدیك نمی شود و می داند كه تندی خشونت، دردی را درمان نمی كند، بلكه برعكس حلم و بردباری (كه نشانه ی وقار و شخصیت است) مقام او را در قلب اجتماع تثبیت نموده و ارزش والایی را كسب می كند.

علی علیه السلام فرمود: «لا یكون السفه و الغره فی قلب العام.»: بی خردی و ثناجویی در دل عالم راه ندارد.

در مثل علم به تنهایی به منزله ی قوه ی مقننه است، قانونی خشك و عاطفه ناپذیر، اما حلم همانند قوه ی مجریه، جامعه را به سعادت رهبری می نماید. در حقیقت حلم مجری نیروی علم است كه اجتماع را آراسته و زینت می بخشد.

[صفحه 380]


صفحه 379، 380.